KAL THA LO( kidney failure)

Source : Vl.hauhnar

Mizo zingah kal ( kidney) tha lo avanga harsatna tawk kan tam ta hle mai a.a then phei chu kal thlak ngai hialte pawh kan lo awm ta.chuvang chuan mi zawg2 hian kan kal hna thawh dan kan hriata, kal chhe tur lakah engtinnge kan in ven ang tih hi a tlangpui kan hriat hi a tul a ni.A tam ber hi chu kal pa2 neiin kan piang a, mi thenkhat( mi thiamte sawi danin mi sang khatah pakhat zel) chu kal pakhat neiin an piang thung, kal pakhat neite kal hian pahnih hnathawh a tul vangin, kal pakhat an neih kha kal pangngai aiin a lian bik thin.kal pakhat neia piangte hian engmah harsatna an nei bik lo.kal pakhat hian tha taka hna a thawh that phawt chuan mihring tan hian a tawk a ni.Kal hi a awmna pangngai chu hnungzang ruh hrulah,nak zawn, a chang chuan kal hi a awmna pangngaiah awm lovin, hmun dang-tai zawnah te, phing bulah te,rilphir awmna bulah te awm chang a awm thin. Hei hi pianpui thil a ni a. Hetianga kal a awmna pangngai lova a awm hian a tam berah chuan hna tha takin a thawk tho a, Eng mah harsatna a siam chuang lo.amaherawhchu, hetianga kal a awm lohna tura a awm( ectopic kidney) chuan zun kawng zim leh lawngte a awm tir duh bik a, lungte pawh a awm duh bik deuh thin.Kal hian a thawh ber chu kan taksaa bawlhhlawh insiam zun hmanga paih chhuaha,thisen thkit fim hi a ni a. Hei bakah hian kal hian blood pressure tha taka vawnte, thisen siamte leh VitaminD hnathawk thei tura siam Hna te pawh a thawk bawk a ni.Mi, kal tha pangngai chu nitin 1,500 ml atanga,2,000 ml vel an zung ber thin.hetianga tha taka kan zun hian taksaa bawlhhlawh insiam kha a peihchhuaka zel a,kan thisen hi thianghlim takin a awm thin,tha taka kan zun a insiam nan hian tui hi tha taka kan in a ngai a ,nitin hian thil tui lam pang hi 3000 ml/4000 ml vel in thin tur a ni. Hetih lai hian kan hriat tur chu tui in tam lutuk hi a tha lo tih hriat tur a ni.ni khatah 3000 ml/4000 ml bak tui in a tulna a awm lo. A bik takin kal tha tawh lote kan nih palh hlauh phei chuantui in teuh khan, taksaah tui a tling khawm tam lutuka ( kalin zun hmanga bawlhhlawh / tui a paih chhuah that thei loh avangin) kan vung a,thawkte a har phah hial thei a ni.Natna langsar zual, kal tichhei theite chu hengte hi an ni:

1. Zunthlum( Diabetes Mellitus)
2. Thisensang( Hypertension)
3. Zun kawnga lungte awm
4. Chronic Glomerulo-nephritis, he natna hian zawi2 in kal chhunga thisen thlitfimna hamda( glomerulus)a tivanga a tawpah phei chuan kalin a chhiat phah thei thin.kan taksa hian kal tichhe thei tur( auto-antibodies) a siam a,he tur ( auto- antibodies) hian kal hi zawi2 in a tichhe thin.
5. Kal a chhiat theihna chhan dangte chu,pian tirh ata zun kawng zim( obstruction) te, zun kawng TB te, Na chhawkna ( analgesic) ei tam lutuk te an ni.Engtin nge kal tha lo an insaeisel thin?An insawisel dan tlangpui,,,,
1. Zun tlem, zung tha thei lo, zun thi.

2. Taksa pum vung.

3. Chau ngawih ngawih

4. Thisen nei lo, dang.

5. Chaw ei chak lo,luak chhuak ngawih ngawih.Thufing pakhat chuan, Enkawl dam ai chuan natna laka inven hi a tha zawk.(prevention is better than cure) an tih hi kal chhe tur laka inven nan Hriat reng a pawimawh khawp mai.Engtin nge kal tha lo kan inenkawl ang?Kan kal hian a pangngai zana hna a thawh tawh loh Chuan zun a siam tha thei tawh lo a,chuvangin, kan taksaah tui( fluid) a tling khawm a,kan lo vung thin.hetiang dinhmuna kan lo awm tawh chuan tui intlem tur a ni a,ni khata kan tui in hi a vaiin litre khat aia tam lo a ni tur a ni.tui kan in teuh2 chuan kan vung tual2 mai ang. Tin,thei leh thei tui lamte hi( potassium an pai tam avangin) insum a tha.kalin Hna a thawh that tawh loh chuan damdawi -a bik takin na chhawkna( entir nan-Brufen,vovetan,Spasmodart)te leh kal lam huat chi antibiotics( Gentami-cin,Amikacin) te phei chu ei tur zat( dose) dik taka ei tur a ni.Tin,chi( salt) leh sa( meat) ei insuma ei tlem a tha bawk.
hetianga fimkhur taka kaninenkawl phawt chuan kan kal tha pangngai ( normal) chiah tawh lo mah se,rei tak nun dan pangngaiin a nun thei, a chang phei chuan a dam lehthei thin.Kan theihtawp kan chhuah hnu pawha kal hi a chhiat vek tawh( end stage renal disease) chuan beidawng tur a ni chuang lo.khawvel a changkang tawh a,kal thawh aia thawk tur khawl( dialysis machine) te pawh a awm.Thisen thlitfim( dialysis) hi thisen zam atangin( haemodialysi) emaw,pum hamda( peritonealdialysis) emaw a tih theih.hetianga tha taka thisen thlit fim chuan nun dan pangngaiin a nuntheih reng a ni.Tin,kal thlak( renal transplantation) pawh kum 1945 atang khan khawvelah an ti tawh a.mizo zingah ngei pawh hlawhtling taka thlak an tam tawh a ni.

Chhiartute chungah ka lawm e.

Associate professor of Urology

Comments

Ruata Hmar said…
A bengvarthlak e, dialysis tih char char khan kal kha a lo tha leh thei em? Nge kal chhe nasa tawhteah hian a thlakna tur nei si lote nunna pawhseina ang chauha lak reng a ngai tihna?

Popular Posts