KULZÔPA LEH ZÔLCHONGI

Source : Vanlalsama Darnei
(BIATE THAWNTHU)

Hmana khan hmeichhia ṭhian pahni inhmangaih em em hi an lo awma, an puitlin tlen thlengin ṭhian dangte nen pawh an inkawm ngai loin khawi hmunah an kalna a piangah an kal dun ṭhin a. Thingah leh Loah an fe dun pawhin, “Nakina fa kan nei hunah chuan mipa leh hmeichhia an ni chuan kan inneih tir anga, hmeichhia ve ve an nih chuan keini angin kan siam leh ang,” tiin an sawi dun ṭhin. An lo puitlin hnuah chuan palsal an nei ve ve tawh a, fa pawh an chawi ve tawh ani. Chutih tlen thlengin an la inkawm reng mai thei a, an kalna a piangah hmun khata an thawk chuan an hlim dun ṭhin bawk. Thing phur turte hi a hrang hrangin an kit chuan an chhunga an fapaite khan an lo per ṭhina, hnah an ti êm êm ṭhin bawk. An kit dun chuan nuam takin an awm thei ani. Chutih angin engkim an tih a piangah hmun khata an tih thei chinah chuan inkawm duna an tih chuan nuam an ti êm êmin a rem thei khawpin an inhriah ani. Hun lo kal zêlin fa chu an lo nei tah bawka, pakhatin mipa a neia, pakhat chuan hmeichhia a nei. Mipa hming chu “Kulzôpa (Kulzâwpa),” tiin an vua a, hmeichhia eraw chu “Zôlchongi (Zâwlchawngi),” an vua. Heng fate pawhi hi an tette a ṭangin an lo inṭhian dun bawka, Tangsa-Basim (Nula-Tlangvâl) thlengin ṭhian dang nen an inkawm miah ngai lo bawk. Nihmahsela, Zôlchongi chu a Pu Vârlonga pa chuan a fapa Vângsakullera dôngma turin a lo biak tah a, innei ngei ngei turin a lo khâm bawk. Mahse, Zôlchongi chuan a duh lova, a duh lo chung chungin a pu Vârlonga pa chuan a fapa Vângsakullera nupui turin a dîl lui zel a. Nikhat chu Zôlchongi inah chuan tlangval rualin ruaiṭhe an lo siama, Zôlchongi chuan thlangval ho kha ṭhutna inran sengin a peh a. Tlangval ho chu zu leh sa nen nawmchen takin an lo hmang a. Chumi hun lai tak chuan Jolchongi chu puan a lo ta a, Zôlchong chuan tlangvalte enfianan a ‘Khuangsarling’ chu in hnuaiah a lo tihtlah tah a. “Khai aw..! Ka Khuangsarling ka tlah pal tah e, tuin nge min lo rut sak ang,” a ti a. Mahse, tumahin an rut sak lo a vangin a tawpah chuan Kulzôpa chuan a rutsak tah a. In a lo luh ve leh chuan Kulzôpa ṭhutnaah chuan Vângsakullera chu a lo ṭhuh a, Kulzôpa thinrim chuan Vângsakullera chu a zu-hâiin a vawm a, tihchuan an lo buaiin rorelna hmaa an tlen tah ani. Rorelna chuan ‘Kângkadein’ Kulzôpa chu thiamloh an chantir tah a. Kulzôpa hian danin ‘Sial Sari’ a châwi turin an rel tluk tah ani. Chumi hnuah chuan Zôlchongi thinlai hnah leh beidawn chuan Damlo pelêmin chaw a ngeia, khumah a mut tawh reng bawka. Chuvangin Zôlchongi chu a lo fam tah ani. Tihchuan Zôlchongi ruang inbualtir tura an han inbuatsai chuan a lo tawltlahin tumahin an tih thei lova, a hnunung berah chuan, “ Kulzôpa chauh chu a la awm ania, va koh teh u,” an tia, an va koh tah a. Kulzôpa lo kal chuan a inbualtir thei tah a, Kulzôpa chuan, “O….! Zôlchong, iringa ne nel, ithia ne dih (Aw, Zâwlchawng, nung chunga min huat, thi hnua min di)” a ti a. A silfente sintir turin an inbuatsai ve leh chutih ang maiin a tawltlah leh a, tumahin an thei leh tawh lo ani. A tawpah “Kulzôpa han koh leh rawh u,” an tia, an koh leh tah a, Kulzôpa chuang, “O….! Zôlchong, iringa ne nel, ithia ne dih,” a ti leh a, a sintir tah a. Tin a lu a hriak nal tur leh a basam khui tura an ti pawhin midangte chuan an theilo a vangin Kulzôpa chu an ko a, “O….! Zôlchong, iringa ne nel, ithia ne dih,” ti lehin amah chauhin a tih tah a. A sakrual zâlsak tura an châwikâng tur pawhin an châwikang thei leh lo a, Kulzôpa bawk kha an koh leh ta ani. Kulzôpa chuan, “O….! Zôlchong, iringa ne nel, ithia ne dih,” a tia, a zalsak tah ani. A tawp bera chuan a thlana an vuin dawn thlengin chutih ang maiin a lo ni zela, Kulzôpa an sawm leh a, Kulzôpa'n, “O….! Zôlchong, iringa ne nel, ithia ne dih,” a ti a, an vui liam tah ani. Thlan mualah chuan Zôlchongi dam laia Vângskullera’n Kulzôpa ‘Se-Sari’ a bahtir chu ngaidam ani tawh e tiin thu an lo puangzar tah ani. Kulzôpa chuan Zôlchongi khan a thi thlengin a hmangaih ti a hriah a, Zôlchongi tan Pangpâr huan a siama. Pangpâr chitin reng a tikkhâwma, huanah khan a vultir tah a ni. Chu pangpârte chu tuma’n khawih lo turin mitin hnenah chuan, “ He pangpâte hi Zôlchongi tana ka inran bîk ania, tumahin khawih suh u,” a ti a. A pâr lo vul hma pawhin ennawm mak leh mâwi viau nih mahse, miin ‘Rît’ (zah vanga hlau) an peh tah êm êma. Pangpârte chu rawng chikimin an lo vût ta a. Tin atûk chuan Kulzôpa’n pangpârte chu a ena a pâr pakhat mah a hmu tah lo a, Kulzôpa lungzîng leh thinur khan tuin nge ka pangpârte chu lo lahfai vek ti khan mite a zâwt vela, mahse, tumahin an lah lo tiin an lo hrila. Zan a ṭanga khua var thlenga hngak turin Kulzôpa chuan a lo inpei tah a. Khua a lo thim chuan a pangpâr huan chu a rûkrâlin a hngak tah a, Khuantirah chuan Sazilzalte hian a pangpârte chu a lo lah tah zêl a. Kulzôpa thinrim khan Sazilzal chu a hman tah a, “Ka hman a che nang hi ilo ni maw! Eng vangin nge ka pangpâr Zôlchongi tan chauha ka siam hi i lo lak?,” a tia. Sazilzal chuan, “Min chhuah rawh,” a tia, Kulzôpa chuan, “Ka chhuah miah lo ang che,” a tia. Sazilzal khan, “Min chhuah rawh, min chhuah rawh, Zôlchongi palai ka ni asin,” a tia. Kulzôpa chuan, “Ani leh min hruai rawh, ka zui ang che,” a ti a. Sazilzalte chuan, “E..khai! A thei lo ang, i rawn kal thei hauh lo ang, Êng ram thua Sari leh Thin ram thua Sari kan pelh a ngai dawn,” a ti a. Kulzôpa chuan, “Eng anga harsat pawh nihse ka rawn zui ang che,” a ti tah mai a, Sazilzalte chuan, “Min zui tak tak dawn eraw chuan ka mei hi vuan la, i chel reng tur ani, a changing pangangah ka chang anga, a changing chawkchawnâlah ka chang ang; thlah miah suh ang che aw!” a ti a. Kulzôpa’n, “Aw, ka thlah miah lo ang,” a ti a, tihchuan an kal tah a. Zôlchongi awmna hmun an tlen ve chuan mi tute emaw nen an inhmua, nikhat chu Sangha hman turin an kalpui a. Luidung an tlen chuan (Kulzâwpa hmu danin) mauhna emaw, thinghna emaw an lah khâwma, an Chempâi (Sangha kawk) ah an thunglûta, Kulzôpa chuan engmah rawn keng loin a rawn lêt tah mai a. An rawn thlen chuan meia an han hâl a, ‘Ser ser, sur sur’ ti chu “E khai a thau e mai!” an ti a. Nikhat chu “Sûmpui inchôi lei tho rei u,” an ti a, chhumpui kârah an tlawk vek tah a, chutah chuan ṭhen-rual kal tawhte chu Vânmite nen “Vahui inthlûr lei tho rei u,” an ti leh a, vânlâizâwl a ṭangin chhuk lam zâwng leh tlawk dan mak chitin reng hmu nawm tak takten an leng vela, sawithei rualo an ni. Mahse, Kulzôpa chu a tlawk thei loh a vangin a thlir renga, an zîngah chuan Zôlchongi pawh kha a tel vein a han hmu leh chuan a ṭap ngui ngui a. A ṭhiante khan, “Zuk enta Zôlchong, ni Ui-thlangpa â rung ûl ûl, (Enteh khu Zâwlchawng, i uichal a rum vawng vawng),” an ti a. Vânmite pawh khan, “Zôlchong, zuk enta, Manmasite khu a ṭap,” a ti a. (Mihring leh vanmite anka chhuak chu dang dai tak ani). Tin Puma chuan, “Zôlchong, Manmasi khu nangmah mu rang piala hong kêng a nita, zuh fe masah phot hi roh (Manmasi khu nagmah hmu tura rawn kal ani vangin zuk kal masah phawt teh),” a ti chuan Zôlchongi chuan Kulzôpa hnena a kal tah a, an inbe thei tah bawk a. Zôlchongi chuan Kulzôpa kha engtin nge a rawn thleng, eng vanga rawn kal nge ani ti a zawta, chuan kir leh turin a ti bawk a. Kulzôpa'n a chhang zo ve leh chuan, “Zôlchong, zuang kîr nôk tah roh, nangmah neh munka lêng ki lah nuam hite! (Zâwlchawngi, lo kîr leh mai rawh, nangmah nen hmun khata lengdun hi ka la nuam asin),” a ti tah a. Zôlchongi’n, “Kîr nôk thei nih kâi mang, ei Puma uai rang bang hih kin mabâk chak a nit tâk (Kîr leh thei ka ni tawh lo, kan Puma uai tur chua chu kan hmabâk ani tawh),” a ti a. Tin Zôlchongi chuan Kulzôpa hnenah, “Munka tlangka om rang hih ni nuamin chu ama Lâilên ivate hih chôi inla, ni ram ni thlungin lah dam sôt rong ni ti’n chu am Lâilên ivate ahin ribôl roh. Khataka ihong viaka, munka tlangka om rang hih ni nuam tâkin chu ni Sepui ni Sechalin ribôl roh (Hmun khata lengdun hi i duh chuan he Lâilên vate hi keng la, i ram itlen hunah la dam rei ang i ti chuan he Lâilên vate ahian inbâwl (inthawi) rawh. Chutah lo kal thuaia, hmunkhata lengdun tur hi i duh tawh ani chuan î Bawngpui, î bawngchalin inbawl (inthawi) rawh),” a ti a. Khawvelah a rawn kir leh chuan damlo pelêm maiin khumah a tawm renga, a nu leh pa hnenah chuan, “Ka damlo hial ani hi! Ka nu, ka pa, he Lâilên savateah hian min bâwl mai ula, chuan ka dam leh thuai ang,” a ti a. A nu leh pa chuan, “Engtin tak maw ni tah! He savate kher kher hi le, bawngpui, bawngchal zawng kan nei tam nen,” an ti a. Kulzôpa chuan a rilruin a lawm tah a, Zôlchongi thucha angin an inhmu dawn tawh ti kha a hriat tawh a. Kulzôpa chuan, “O, e-nu, e-pa, nin ti lam takkan ne bôl tah rei (Aw, ka nu, ka pa, in ti dan ang angin min bawl mai tawh rawh u),” a ti tah a. Chuan an bawngpui leh bawngchaltein an bawl chuan rei lotein a Kulzôpa chu a thi tah a. Zôlchongi nen Pialralah chuan hlim takin an intâwk tah a, an leng dun tawh ani.

Comments

Popular Posts