LEI HIPNA LEH A BEHBAWM

Familia Fanai Laltansanga
 · 
LEI HIPNA LEH A BEHBAWM.

Sir Isaac Newton (1642 – 1726/7)-a’n apple tla a hmuh avanga a thil ngaituahchhuah atangin lei hipna gravitation,gravity leh microgravity chungchang hi thil ngaihnawm tak leh zirhlawh tak a lo ni ta a.
Engvangin nge thla (moon) khian kan chenna leilung hi a pangngai renga a hel tlat chu le? Lei hipna vang an ti a, lei hipna vang a nih chuan engati nge thlapui khian lei chu a rawn sut chawrh loh chu le?
Newton chuan hetiang hian a ngaihtuah a. Khawvelah hian tlang sang em em mai awm ta ang se, chu tlang chu boruak atmosphere-in a chim phak bak thleng rawka sang ni ta bawk sela. Chu tlang chhip sang lai ber atang chuan a phei zawngin kawlkil tinzawnin laipui han kap ta ila, chu laipui mu chu chak takin a phit ta a, khawmual lamah a tla thla ta riai riai a,leihipna avangin a tla chak tial tial a,( acceleration due to gravity g= 9.8 meter per second square ) a tawpah khawmualah a tla thum ta dut mai dawn a ni.🥗📯🥗📯🥗

Familia Fanai Laltansanga
 · 
LEI HIPNA LEH A BEHBAWM.

Sir Isaac Newton (1642 – 1726/7)-a’n apple tla a hmuh avanga a thil ngaituahchhuah atangin lei hipna gravitation,gravity leh microgravity chungchang hi thil ngaihnawm tak leh zirhlawh tak a lo ni ta a.
Engvangin nge thla (moon) khian kan chenna leilung hi a pangngai renga a hel tlat chu le? Lei hipna vang an ti a, lei hipna vang a nih chuan engati nge thlapui khian lei chu a rawn sut chawrh loh chu le?
Newton chuan hetiang hian a ngaihtuah a. Khawvelah hian tlang sang em em mai awm ta ang se, chu tlang chu boruak atmosphere-in a chim phak bak thleng rawka sang ni ta bawk sela. Chu tlang chhip sang lai ber atang chuan a phei zawngin kawlkil tinzawnin laipui han kap ta ila, chu laipui mu chu chak takin a phit ta a, khawmual lamah a tla thla ta riai riai a,leihipna avangin a tla chak tial tial a,( acceleration due to gravity g= 9.8 meter per second square ) a tawpah khawmualah a tla thum ta dut mai dawn a ni.
Laipuiah chuan a zen tang tha et awt tam tawk tak leh laipui mu han thun belhin kap leh ta ila, a hmasaa laipui mu a tlakna aia thui fe-ah a tla leh ngei dawn a ni. Chu aia zen chak leh tang tha si, tam tawk tak leh a mu thunbelh leh khan han kap leh ta ila, mak tak maiin chu laipui mu chu leiah a tla ta lo va, chatuan atan khawvel hi a hel kumkhua tawh mai dawn a ni. Lei hipna avanga khawmuala tla tawh lo tur chuan second khatah 11.2 km-a chaka phit a ngai a, chu a phit chak zawng chu exit velocity emaw escape velocity emaw an ti a ni.
kum 250 kalta-ah khan Sir Isaac Newton chuan chutiang thil chu a lo ngaihtuah chhuak tawh a, Russian scientistho chuan kum 100 kal ta khan Sputnik chu khawmuala tla lo tur leh khawvel hel reng thei turin an lo kapchhuak thei tawh bawk a ni.
Tunlai kan thalaite’n khawthlang lama inkhel zan khaw tai rek reka football LIVE-a an entheihna chhan pawh he ngaihtuahna atanga lo piang satellite technology avang a ni a. Kan chenna leilung atanga km 380 vela sanga space shuttle thlawk kual reng thei turin second khatah metre 7,680-a chaka thlawh a ngai.Chu speed chu boruaka ri kal chak zawng aia let 23 a ni.
International Space Station (ISS)khi kan chenna khawvel atanga km 319.6 leh 346.9 km inkarah darkar khata 27,744 km-a chakin a thlawk fia fia mai a,a chhunga chuangte chuan a thlawk tih pawh an hre lo va, chutiang fakauva chaka an thlawh reng avangin taksa rihna engmah an nei lo bawk a, sava hmul ai pawhin an zang zawk hial a ni.
Sitting roomah kan ţhu a, TV kan en lai hian kan thlawk lo emaw, kan che sawn lo emaw kan inti mai thei a, chhun leh zan awm thei tura khawvel a vir rualin min virkual pui reng a, chu-achhapah Zan reh tawh lama Aizawl khawpui chhunga bike,a ri ring thei ang bera ramhuai speed aia chaka an tlan vak vak aia chak zawk hian kan chenna leilung hian ni khi min helpui reng bawk a ni.
Khawbung lal Lalbika (Sailo lal ropui Kairuma fapa a ni a,chhiah an han pekna Falam lal Chawnbika chuan van hnuai lei chinah kan lal bik em mai tiin Lalbika a hmingah a sa a) fanu, ka pi Lalnguri Sailo dam lai khan khawvel a mum tih hi a awi thei tlat lo va, a hnuaia awm te an tla vek dawn asin, a ti ve tlat bawk tak a! Han inhrilhfiah vak ngaihna pawh a awm lem lo bawk a, “ A ni mai awm mang tak e’ tih mai a ngai thin a ni.
Laipuiah chuan a zen tang tha et awt tam tawk tak leh laipui mu han thun belhin kap leh ta ila, a hmasaa laipui mu a tlakna aia thui fe-ah a tla leh ngei dawn a ni. Chu aia zen chak leh tang tha si, tam tawk tak leh a mu thunbelh leh khan han kap leh ta ila, mak tak maiin chu laipui mu chu leiah a tla ta lo va, chatuan atan khawvel hi a hel kumkhua tawh mai dawn a ni. Lei hipna avanga khawmuala tla tawh lo tur chuan second khatah 11.2 km-a chaka phit a ngai a, chu a phit chak zawng chu exit velocity emaw escape velocity emaw an ti a ni.
kum 250 kalta-ah khan Sir Isaac Newton chuan chutiang thil chu a lo ngaihtuah chhuak tawh a, Russian scientistho chuan kum 100 kal ta khan Sputnik chu khawmuala tla lo tur leh khawvel hel reng thei turin an lo kapchhuak thei tawh bawk a ni.
Tunlai kan thalaite’n khawthlang lama inkhel zan khaw tai rek reka football LIVE-a an entheihna chhan pawh he ngaihtuahna atanga lo piang satellite technology avang a ni a. Kan chenna leilung atanga km 380 vela sanga space shuttle thlawk kual reng thei turin second khatah metre 7,680-a chaka thlawh a ngai.Chu speed chu boruaka ri kal chak zawng aia let 23 a ni.
International Space Station (ISS)khi kan chenna khawvel atanga km 319.6 leh 346.9 km inkarah darkar khata 27,744 km-a chakin a thlawk fia fia mai a,a chhunga chuangte chuan a thlawk tih pawh an hre lo va, chutiang fakauva chaka an thlawh reng avangin taksa rihna engmah an nei lo bawk a, sava hmul ai pawhin an zang zawk hial a ni.
Sitting roomah kan ţhu a, TV kan en lai hian kan thlawk lo emaw, kan che sawn lo emaw kan inti mai thei a, chhun leh zan awm thei tura khawvel a vir rualin min virkual pui reng a, chu-achhapah Zan reh tawh lama Aizawl khawpui chhunga bike,a ri ring thei ang bera ramhuai speed aia chaka an tlan vak vak aia chak zawk hian kan chenna leilung hian ni khi min helpui reng bawk a ni.
Khawbung lal Lalbika (Sailo lal ropui Kairuma fapa a ni a,chhiah an han pekna Falam lal Chawnbika chuan van hnuai lei chinah kan lal bik em mai tiin Lalbika a hmingah a sa a) fanu, ka pi Lalnguri Sailo dam lai khan khawvel a mum tih hi a awi thei tlat lo va, a hnuaia awm te an tla vek dawn asin, a ti ve tlat bawk tak a! Han inhrilhfiah vak ngaihna pawh a awm lem lo bawk a, “ A ni mai awm mang tak e’ tih mai a ngai thin a ni.

Comments

Popular Posts