THLA-A INKAH KAI KUM 49 CHAM

THLA-A INKAH KAI KUM 49 CHAM 

~ Familia Fanai Laltansanga

Thlapui aw lo tla lo tla, 
Ka nautein a lo awrh nual nual ang che,” tiin hmanlai Mizo pipute’n nau an lo awi ţhin a. 

Kum 49 kal ta, kum 1969 July ni 20, 20:17 UTC ,Coordinated Universal Time (abbreviated to UTC) ah NASA Apollo 11 lunar chu Thla leilungah hlawhtling takin a ţum a, hringmi tungchhova kal zingah American astronaut Neil Armstrong chuan July ni 21, 02:56:15 UTC khan Thla leilung a rap hmasa ber a, a hnu minute 20-naah pilot Buzz Aldrin chuan a rap ve leh ta a, thla leilung rap hmasa ber mihring pahnihna a lo ni ta a ni. Thla leilunga Neil Armstrong kamchhuak chu hei hi a ni:-

“That's one small step for a man, one giant leap for mankind.”

An chuanna NASA Apollo 11 lunar aţanga chhuakin Thla lelungah ah hian darkar 2 leh minute 15 hun an hmang a, thla leilung kg 21.5 an la a, lunar module Eagle chhunga an awm hun chhung nen thlaah darkar 21.5 an châm hnuin khawvelah an lo let leh ta a ni. 

Ka pa kha Mizo zinga Myanmar rama lehkha thiam kamding hmasa pawl kha a ni a. Kum 1954 khan a lo kamding tawh a, thlaa America mite an inkah kai thu thlalak tam tak chuanna lehkhabu a rawn lei a. Kan inah khan inleng kan ngah thei khawp mai a, Darzo khawchhuak ka ‘pa’ Zahnunate lai lai nen  America ram ropuizia hahipa an sawi kha naupang tê niin  ka lo ngaithla kâr ţhin a. 

American democracy poet an lo tih Walt Whitman (1819 – 1892), ‘Oh, Captain, my captain,’ tih hla ţha zet, Abraham Lincoln thih chungchang hla phuahtu phuah, ‘There was a child went forth every day ‘ poemah khan he ti hian  a  lo ziak  a;

There was a child went forth every day,
And the first object he looked upon and received with wonder or pity or love or dread, that object he became,
And that object became part of him for the day or a certain part of the day . . . . or for many years or stretching cycles of years.

The early lilacs became part of this child,
And grass, and white and red morningglories, and white and red clover, and the song of the phœbe-bird,
And the March-born lambs, and the sow’s pink-faint litter, and the mare’s foal, and the cow’s calf, and the noisy brood of the barn-yard or by the mire of the pond-side . . and the fish suspending themselves so curiously below there . . . and the beautiful curious liquid . . and the water-plants with their graceful flat heads . . all became part of him.

Kha thlaa inkah kai chanchin kha ka nunah a lo bet tlat a, dilchhutna , curiosity@ scientific mindedness@scientific thinking ka lo ţhan hnan ta a. Pawl VII ka zir kumin evangelist pakhatin Pathian lo kal hnaih tawh zia a sawi chiam a, ka lo awih tak tak a. B.A ka zirchhuak hman dawn lo a nih hi le, tiin ka rilru a lo ipik hle a. Mahse, ka graduate hnuah zirtirtu kum 30 lai ka lo thawk ta a. Evangelist thusawi hi ka awi thei ngai tawh reng reng lo va, pastorho thusawi pawh hi evidence@scientific proof a awm loh chuan mênah ka thlâk a, an chhungkaw nun ka chhuibing ta zawk a. 

Richard Duane "Rick" Warren, American evangelical Christian pastor & author ziak Purpose Driven Life - What On Earth Am I Here For? chu ka chhiar ka chhiar a, a khal zâwr hman titih a. Pathian thu hi a duhna lamah kawihsapirin a kuai kûr deuh mah mahin ka hria a. A fapa a inawkhlum tih ka hriat achinah chuan thûlah ka khung hmak a, Robin Sharma ziak The Monk Who Sold His Ferarri tih ka duh ta zawk! Mahni fate pawh enkawl puitlin thei lo pastor sermon atang hian eng nge maw ka puakchhuah ang le? Mi tana Pathian thusawi hi chu ka thiam ve thovin ka va ring em? Mahni hi a pawimawh, mahni hi. Mi Pathian thu sawi atanga thlarau lam pûr chawk ka lo tum hi ka lo tisual chhiava a ni tih ka hmuchhuak ta. Thlarau mîna chu mahni leh Pathian inkar a ni a, keimaha fianriala ka awm hian ‘Communion with God’ an tih Pathian nena inpawlna dik hi ka lo nei ta tih ka hmuchhuak ta. Eureka! Ka va lawm em!

Sicily ram Syracuse khuaa mi Archimedes( 287 – c. 212 BC), Greek mathematician, physicist, engineer, inventor  leh astronomer chu an ram lal   Hiero II of Syracuse chuan a rangkachak lallukhum a siamtirah silver a tel leh tel loh chutchhuak turin a hnâwn mauh mai si a. Saruak ngalngata chawhtawlh liana khat tuiluma a inhnim lai takin tuiin a rawn chawikanna, upthrust@buoyant force aţang chuan lallukhuma rangkachak fir leh fir loh chhutchhuah dan Archimedes’ law a hmu chhuak a, a lawm lutuk chu saruakin khawlaiah a tlan a, ‘Ka hmu chhuak ta, Eureka!’ tiin a au chel chul ta mai ang kha ka ni a. 

Kutdawh mitdel, Tamaia fapa Bartimaia ang khan mitvarna ka lo nei ta a, mitvarna min petu hi ka nun hian zui ve hi a duh a ni. Pharisaiho khan Mosia hun lai atanga dan chu an ziah belh zel a, an dan siamah an buai em em a, Messia an hai phah hial a. Kan lawina kohhran hian ziak dan leh ziak loh dan tam tak an chher chhuak zel a, chumi dan zawm  chu emaw Pathian chibai bukna dik tiin kan inzirtir a. Pathian leh keimahni ţheuh inkar hi a lo pawimawh ber a, a bak hi chu a behbawm, ‘a mean to an end, not an end’ a lo ni tih hi kan hriatchhuah a pawimawh em em a ni. 

Tin, Jeriko khua an lo thleng a, tin, Isua Jeriko aţang chuan a zirtirhote leh mipui tam tak nen a chhuah laiin kutdawt mitdel, Timaia fapa Bartimaia chu kawng sirah a lo ţhu a. Tin, Nazaret Isua a ni tih a hriat veleh, “Isu, Davida Fapa, mi khawngaih 
rawh,” tiin a au ta a. Tin, mi tam takin ngawi turin an hau va; nimahsela ani chuan, “Davida Fapa, mi khawngaih rawh,” tiin a au zual sauh va.Tin, Isua a ding a, “Amah chu han ko teh u,” a ti a. Tin, mitdel chu an ko va, a hnenah chuan, “Thlamuang takin awm la, tho rawh; a ko va che,” an ti a. Tin, ani chuan a puan a paih a, a zuang tho va, Isua hnenah a kal a.Tin, Isuan amah chu a lo bia a, “I chungah engtia ka tih nge i duh?,” a ti a. Tin, mitdel chuan a hnenah, “Rabboni, hmuh theih ka duh,” a ti a. Tin, Isuan a hnenah, “Kal tawh rawh, i rinna hi i dampui a ni e,” a ti a. Tichuan a hmu thei ta nghal a, kalkawngah chuan Isua a zui ta a.

“Rabboni, hmuh theih ka duh,” tiin Pathian hnenah I dil ţheuh ang u.

Comments

Popular Posts