BERMUDA TRIANGLE AH HUAI A AWMLO!!
BERMUDA TRIANGLE-AH HUAI A AWM LO!
~Familia Fanai Laltansanga
Mihring hian thil mak hi kan zawng kan zawng a, ngaihnawm kan ti a. Bermuda triangle thil mak tak tak chanchin ziaktute chuan an lehkhabu an hralh thei hle a, an hausak phah thur thur a. A nihna dik takah chuan Bermuda triangle-ah hian huai a awm lo va, thil mak pawh a awm lo va, tuifinriat kualzin veivak tamna ngang a ni a, chesual an tam a ni mai tih chu Dr Karl Kruszelnicki thil hmuhchhuah a ni.
He a thil hmuhchhuah hi The National Oceanic and Atmospheric Administration (NOAA) chuan a pawmpui a ni. Tuifinriat ral atangin kum 30 lai Bermuda triangle chanchin mak hi ka lo bengkhawn ve tawh a, he Australia scientist thusawi hi ka ‘Amen’ thlap.
Dr Karl Kruszelnicki chuan eng dang vang mah a ni lo, mihring thil tihsual (human error), khawchhiat vang te, boruak lum uap leh ipik vang te, zin veivak tamna hmun a nih vang te a ni mai a ni, a ti. Hei hi a rinthu a sawi a ni lo. Huai vang a ni lo va, Plato-a’n a lo zeldin, tuifinriatin a chim tak Atlantis khawpui huai vang pawh a ni lo, a ti. Kum tam tak a zir a, a hriat chian hnuah a sawichhuak chauh a ni. Science hi a objective tih hi hriat tur. ‘Ka thinlungah Pathianin thu a sawi,’ tihte hi a subjective lutuk a, mi dang tan pawm theih a ni lo.
Charles Robert Darwin, FRS FRGS FLS FZS (12 February 1809 – 19 April 1882), English naturalist, geologist & biologist khan kum 25 lai a zirchian hle hnuah kum 1859 khan Atomb bomb aia chak On the Origin of Species tih lehkhabu a tlangzarh a, kum 200 hnuah a thuziak hi lehthal thei an la awm lo! Mitvarna min pe a ni. Mizo tam tak chuan Charles Robert Darwin hming kan hriat rualin kan nêr nâwng nghal ţhin a, hei hi science zir ngai lo leh a lehkhabu chhiar pawh chhhiar ngai si lote’n chingal leh saum nen an bawl phuan a, a dik lovin an sawi a, a dik lo va kan hriat vang mai mai a ni. Thu dik tak a sawi a ni.
Christian literature-ah hian Charles Darwin, Voltaire leh Karl Marx-te hi an ziak phâr nasa. Ar pân chuk tuilovah an chhuah chamchi. Mahse khawvel pum huapa thil dik min kawhhmuhtute an ni. Rinna (faith) hi aimitthlawn leh ar khaw thim daia kalpui chi a ni lo tih John Locke-a’n a sawi. Rinna (faith) leh chhiat leh ţha hriatna fim (reason) hi a ţhiangin kan kalpui tur a ni. Reason chu science thil hmuhchhuah thudikah a innghat tur a ni. Rambuai laiin Zoram dung leh vangah zawlnei inlarna hmu apui an ram narawh. Zawlnei thupuan a tam khawp bawk. Mahse, Zawlnei thupuang dik vek pakhat mah an awm lo, pakhat tê mah an awm lo. Duhthusam thlentir châk luatna (over-enthusiasm) hian mihring ngaihtuahna a bual â thei.
Bermuda triangle hi 700,000 square-kilometre (270,000 square-mile)laia zau a ni a, khawvel kiar lai Equator bula awm, ram hausa tak America ram bula awm a ni a, veivak an tam a, chesual an tam a ni mai a ni.
Bermuda triangle titi lo inţanna chu kum 1945 December ni 5-a Fort Lauderdale, Florida atanga thlawkchhuak US Navy TBM Avenger torpedo bomber 5 leh crew member 14 an khuangcher bo aţang khan a ni ber a. Heng thlawhna zawng tura an tirhchhuah PBM-Mariner seaplane leh crew 13 an bo leh nghal hmiah.
Thuziak mi Vincent Gaddis chuan kum 1964 khan The Deadly Bermuda Triangle tih lehkhabu a ziak a, hei hian titi a titam ta hle a. Kum 1974 khan Charles Berlitz chuan The Bermuda Triangle tih lehkhabu a ziak a, ţawng chi hrang 30-in an letling a, copy mtd 20 an hralh. Phung zinga piring vawrh chu nep te. Mahni eizawnna medical profession lam aia thu mak ngaihnawm lam ziak thiam tak, Sherlock Holmes thawnthu phuahtu Sir Arthur Ignatius Conan Doyle KStJ DL (22 May 1859 – 7 July 1930) phei kha chuan Bermuda Triangle Mystery tiin lehkhabu han ziak se a ngaihnawm mai mai ang chu aw!
Lloyd’s of London leh US Coastguard chhinchhiah danin Bermuda chhehvela lawng leh thlawhna chesual hi khawvel hmun danga chetsualna nen a intluk tlang reng a ni, za zela chhut chuan. Mihring hian thutak aiin thu tak ni lo, thu mak hi a bengkhawn zawk fo. Social media-ah pawh thu dik, thu belhchiandawl leh thu ţha aiin thil mak hi a ni, kan zawn sup sup ni!
Dr Karl Kruszelnicki sawi dan chuan Bermuda triangle velah hian tuifawn hi a nasa a, feet 49 laia sangte a ni ţhin a, thlipui a tleh fo bawk a. Tin, thlawhna rual bo Flight 19 kha a pilot (flight leader) Lieutenant Charles Taylor thil tihsual kha an chetsualna chhan bulpui ber a nih a rinawm a. Ani kha pa haihawt tak a ni a, a sana a theih nghilh fo va, bo ching tak a ni a ( thawh-at pawh a ching mai thei a ni!). Tun hma pawhin a thlawhna vawi hnih a lo chetsualpui tawh a. An bo hma lawk pawh khan kawng a bo tih an inbiakna ziaka dah (transcript) aţangin a lang reng a. A compass kha a chiang lo emaw a ti a, Florida Keys chung zawna thlawk mek nia a inngaih lai khan Bahamas thliarkar chung zawnah a thlawk reng si a ni. An inbiakna ziaka dahah hian Lieutenant Charles Taylor hi a chiang zan tawh lo tih a lang reng. Pilot dangin, “Engah nge khawthlang lama kan tlawh loh?” tiin an zawt a, Taylor chuan, “Engah nge khaw chhak lamah kan thlawh loh?” tiin a chhang daih. Tlawng vuaka Mat dap ang a nih chu.
Heng thlawhna bo zawng tura an tirhte kha chin hriat lohva bo angin an sawi mai mai a ni. Thil puak ri ring tak an hria a, oil bua leh thlawhna tla them pawh tuifinriat-ah an hmu reng. Kha chetsualna thlen hnu khan US Navy chuan khatiang PBM-Mariner seaplane reng reng an huihlawn vek a ni, a ti bawk. India rama Russia siam indo thlawhna MIG chesual zing lutukte chu kuang thlawk thei (flying coffin) an tih ang deuhvin PBM-Mariner seaplane thlawhnate hi boruak alh thei bûr thlawk thei‘flying gas tanks’ an ti bawk a ni.
Source Code
Source Code
Comments