MIZO TAWNG : FIGHTS BACK

*MIZO TAWNG FIGHTS BACK!!!*

by - Ka U Liana  

                                                             - Kamliana Lhouvum

         Mizo Tawng hman dik chungchang han sawi hian mi  then tam tak chuan kan bengkhawn vak lem lo. Tin, Mizo Tawng hman dik a tulzia leh a pawimawhzia tlangaupui ila, ngaih nep kan hlawh a, changkang lo nih kan hlawh bawk. Thahnem kan ngaih poh leh kan nep zual sauh em maw tih mai tur khawpin English (Sap tawng ) ngaihsanna hian min bual â zo tawh a, tunlai anga ‘zo’ deuh ruih mai nih hi thangthar hrim hrimte hian kan ngaisang vak lo a nih tawh hi maw!.

          Mizo tlawmngaihna kan sawi rual rual hian chumi tlukpui thova pawimawh, lang lo lama hnam inpumkhatna siamtu, sapte’n ‘unsung hero’ an lo tih thin chu Mizo tawng hi a ni kan ti thei àwm e. Amaherawhchu, humhalh a hnekin kan pianpui tawng, kan hnam tawng, kan ram tawng — Mizo tawng ngei hi kan hnualsuatin kan pawngsual nasa ta hle mai. Thu lungchhiatthlak tak mai chu— chu mizo tawng suasama hmang dik lotute chu tu dang ni lovin a tawng neitu mizo mipuite leh Mizorama chengte tho kan ni hi a ni.

        Tunlaiah social media a thang chak êm êm  tih chu sawi lohva leng, mi tin hriat a ni. Internet khawvelah kan zuang lut tawh a, Fb, Whatsapp,Instagram, Twitter, adt. kan khawih nasain mi thenkhat tan phei chuan ni khat lek internet signal chhiat pawh hi chi-aina tham a tling tawh a ni. A ni tak a, kan news lakna ber leh kan hriatzauna huang tha ber chu hêng — Fb, whatsapp te hi an ni ti ila  kan sawi sual tam àwm lo ve. Kan rilrua kan vei leh kan duh zâwng leh duh loh zâwng te thlenga kan au chhuahpui ngamna hmun chu hêng social media-te tho hi a ni. A va pawimawh tehrêng êm!

       Heti ang changkanna lamtluang kan zawh mêk lai hian kan tawng neih chhun — Mizo tawng erawh kan dah changkang ta meuh lo. Fb leh Whatsapp velah Mizo tawng dik lo leh grammar dik lo kan hmang nasa ta hle mai. Sâp tawng word khat lek tih dik loh pawh kan hlauh tehlul nen; Mizo tawng ziah dik loh erawh intihchangkanna atan kan hmang em maw tih mai tur a ni. Sap tawng word khat lek han ti dik lo ila, kan thiante’n min lo sawisel sela, tlawmah kan la ang a, mahni inah Dictionary tha ber ber— Oxford Dictionary inchhawpin a lehpekah chuan kan hmang sual tawh lo vang. Mizo tawng ve thung erawh kan tih dik loh miin min hrilh se, “A ho em mai, Mizo tawng mai mai buaipui tehchiam a ngai lo, Mizo tawng hi Mizoramah bak a hman tlak chuang lo, vairam leh foreign-a eizawn nan English thiam a pawimawh, mizo tawngin eizawnna a vang,” tih te hi kan chhuanlam a ni fo.

        A dik alawm! Mizotawng te chu Mizo hnam tan bik leh Mizorama chengte tan chauh lo chuan a hmanna a lo vang deuh te pawh a ni mahna! Tin, Mizo tawng chauh thiam tan eizawnna/hna a lo vang deuh te pawh a ni thei; amaherawhchu, hei erawh kan hriatreng a tul; Mizo tawng humhalh hi kan ram leh hnam humhalhna a ni tih hi. Mi changkang, mi fing leh mi puitling apiangin mahni hnam aawng an ngaihlu a, an chawisang thin. Hnam pui zawk heng: American,English,Spanish, French,Italian,Chinese,Japanese,adt. hian hlawhtlinna avanga interview an hmachhawn te hian mahni pianpui tawng an hmang ngat zel zuk nia!. “ Khitianghote chu hnam changkang leh intohdelh tawh an ni a, anmahnia inchawm zo an ni tawh. Mizote chu hnam rethei leh state rethei,mi thiam tan pawh hna indaih lohna ram a ni a;chuvang chuan, International Language thiam hi kan tih makmawh a ni” tih te hi kan chhuanlam ber a ni a. Ni e, a dikna chin pawh a tam. An sawi dik viau mai, ka dem lo. English thiam hi tun lai angah chuan kan tih makmawh a ni a, English mai ni lo hnam dang tawng te pawh a tam thei ang ber thiam a tha alawm!. Chu lo rengah pawh, tawng thiam tam thatna chu Mizoram kan pelh chiah hian sawi tam ngai lovin a chiang mai àwm e.

        English kan ngai pawimawh a, tih dik loh hlek kan ngaimawh a, tih dik thuai thuai kan chak thin ang hian Mizo tawng pawh hi kan lo hmang dik lo a nih a,Grammar leh ziah zawm leh zawm loh turte kan lo ti dik lo a nih paw’n a thiam zawkte’n
-na leh ziah dan dik min kawhhmuhna te hi ngaikawi mai lovin hman dik ngei i tum phah zawk ang u khai!

       Hun lo kal zelah tun aia changkang leh awlsam zawk; kawng hrang hrangah a rawn inher chhuak zel ang. Chutihruala bo lo tur chu kan Mizona hi a ni. Mizo kan nih chhung chuan kan tawng hi miin min hriatna ber leh min tehna tur ber a la ni fan ang. An ti alawm, Ram dang atanga lo kal saphote leh hnam dangte hian changkang taka Western style copy-a  music thiam intifahrana kan lo awih hi an thinlungah a tla na vak lo an ti. Kan mizo nunphung, khawsak dan leh khuang hmanga Pathian kan chawimawi thin dan te hi hmuhnawm an ti zawk a, chutiang tak chu hmuh an inbeisei a ni an ti thin. A dik ka ring tlat.

      Kan tawng hi Mizo kan nihna leh zohnahthlakte min phuarkhawmtu atan hmanraw pawimawh ber a ni a,a ni zel dawn. YMA kumpuanah pawh ‘Ram leh hnam humhalh’ tih a nih kha. YMA takin tawng hman dik hi a changkang a, Mizo Grammar thiam nachang hriat te hi a YMA hliah hliah bawk.
Tun hnai maiah khan UNESCO chuan Mizo tawng hi tawng boral/mang mai thei tur list-ah a dah ta hial mai. A va lungchhiatthlak em!!!. Chuvangchuan, keini thangtharte hian kan puan ven kan sawi chhin a, mi thiam zawkte'n thahnemngaia Mizo tawng hman dan dik leh Grammar dik min siamsak te hi inzir nan leh insiamthatna atan hmang theuh ila, chu kan thiamna ngei,mizo tawng dik ngei chu internet khawvelah,Fb leh Whatsapp-ah te, zofate inpumkhat nan i theh lar leh ang u.Hun kal tawha mizo tawng kan hman dik lohna leh kan lo tihmualphona zawng zawngte theihnghilh ila, Mizo tawngah piantharna/harhtharna chang turin Harhtharna camping-ah i lut theuh ang u

     Mizo Tawng dik hmang la, hmana i hman dik lohpuite hnenah tawng dikin chhang lêt rawh le. Kan ram hian internet khawvela mizo tawng dik hmanga thang kan chhuah hun hi tlumte thlira thlirin nghakhlelh takin min thlir si a.

MIZO TAWNG FIGHTS BACK!.

Comments

Popular Posts