X-RAY MIZORAM-I

X- RAY MIZORAM

Part One


Vanlalhuma Kawlni

Ramhlun South


He thu hi party rilru nena chhiar chuan, huat tur hlir a ni maithei. Mahse ka ziak kha ka ziak zo tawh tih ang deuh khan, ka rawn Sezâwl chhuah tawp mai.  


Kan thlahtu bul Adama te nupa bawhchhiatna avangin Eden huan, parmawi thangvulna hmun luahlum thei lovin kan awm a. Hmai a thlanfim chhuaka hnathawk tura anchhe lawh kan ni. Chu anchhia chuan, i thawh-chhuah i ei ang tih a keng tel. Thlahtute bawhchhiatna vanga fáte ha ṭim tur thu pawh kan hmuh zui bawk kha.


Kum 1971 kuma NEARA hmangin UT kan ni a, Central sawrkar fachuam anga enkawl kan ni. Kan neihsa kan hmanzawh chuan, kan mamawh ang zela pek belh thin kan ni. He dinhmun hi Chhura Sekibuhchhuak ang mai niin, belte phai theilo ideology nen thuhmun a ni.


Heng hunlai leh a hnu deuh thlenga kan ram hruaitute khan, Democracy principle pawimawh tak leh innghahna pawimawh kha min thelhpui duai a ni ber. Chu thil chu, Sawrkar thil mahni tâ anga en kha a ni. Mahni ta anga en turin min zirtir ngai lo. Khang hunlai khan sawrkar hnuaia inhlawhfa lian Contractor kha kan ngaisang em em mai a. An ni kha an hausa na ngiang bawk. An hausak chhan pawh dik lutuk lo thlenga sum an lakluh thin vang a ni. Hemi kawngah hian Contractor te dem pumhlum theih an ni lo, an thawhpui officer ho nen khan Suar khat tla vek an ni. Officer ho ringawt a ni leh bik lova, anmahni chhawra, enkawltu Sawrkar kha demawm hmasa ber chu a ni ang.


Political Campaign a khaw fang ho khan, Min thlan tlin chuan, Zirtirtuah, Sawrkar peon/chowkedar ah ka dah ang che tiin khaw tinah intiamin a campaign a, a tlin hnuin sawrkar hna ṭau a ṭet a, appointment a chhuak zung zung thin. Thingtlangpa pa zawmthaw ve tak thin leh eikhawp thar thei meuhlo ṭhin khan, a party belhfuh zarzo in, a thenawmpa a changkan khalh ta tlat mai. Hun reilote ah sawrkar thirlen hmangin a huan a hung thei ta tlat bik. He thil vang hian, ṭhenawmpa thinlung a hnîm sawk thei.


Hun reilote chhungin daihlim hnuaia eizawng zawk chu a hmel a lo mawiin titi thlengin a lo changkang chho ta. Thenawnnu rual awt chuan, inthlanleh hun chu, tiin a pasal a fuih ve ta sauh sauh mai. Ṭhenawmpa party lo lamah nasa mangkhengin tan a khawh ve ta. Hei hian thenawm khawveng indona leh khawtlang lungruallohna a thlen chho a, vawiin thleng hian fate hã ṭim chu  a la reh thei ta lo a nih ber hi.


India rama kan awm avang leh inthlang ram kan nih miau a vangin, kan inthlang kumkhua dawn tih a chiang. Kohhran leh NGO ni lovin, Politics hi ram siamthatna bulpui ber a ni. Ram siamthat kan duh chuan ram hruaitu siamthat hmasak a ngai a nih chu.


ENGTIN NGE NI ANG


Kan ram hian State puitling a nihna pawh kum 35 a liam tawh.  Heng kum chhunga min hruaitute hi INC leh MNF party te an ni. An rorel dana lawmna kan hmu a nih chuan thlan nawn leh mai tur. Ram intodelhna leh mipui thleng phak hmasawnna duha kan tuihal a nih erawh chuan, duhthlana thlak theitu chu mipuite kan ni.  


State puitling kan nih a tangin party pakhat chuan, kan beisei pawh nilo, SUM SEM POLICY a rawn zuar a, rangva inchung tur an tawkdarh tel bawk. Sem policy hi mipui hmangaih vang ni lovin, mahni sahmim tihpuar hmasak duhna, hmai thinghawng a ni tih kan hre tawh bawk.  Heng sum te hi ram budget a tanga sawk khawmin, party mi induhsak nan hman chhoh a ni a, heng dawng  tur hian hawrawppuia hmingziak tih a lâr ṭhin hle anih kha. India ram state dangah mipui budget a tanga party mite tana sum sem hi kan hre ngai em?  Tuna Centrala sawrkar, kan inhlauh siak mek BJP tak ngial pawh hian zuk ti duh lova mawle. Heng Central scheme hrang hrang NREGS, PM KISSAN, HOUSING FOR ALL etc te pawh hi thlei bik nei hauh lovin mi tin tan a rawn sanction mai laiin, keini ve hian party induhsak nan te kan lo hmang ta a nih hi, kan ram roreltute hian, zahna tur chi pawh hi an thliar hrang thiam tawhlo chu a ni ber e. 😭


Kum 35 chhung hian, hruaitu tha leh ram hmangaihtu nei ila chuan, heti zawng ringawt hi chu kan nilo deuh tur a ni. Tuna Central sawrkar BJP ho hi ralkhat a tang hian kan demin, kan insawihlauh siak ngawt nain, keini christian politician te ai hi chuan an va entawntlak si em!  Anni chuan, an sakhua leh ram tan rualawt in theihtawp an chhuaha, fa lu hloh thlak khawpin ram tan an inhlan a nih hi mawle.


India hi a ropui chuan, ka ropui ve nghal a ni tiin an thinlungin ram an vei a, chutiang rilru pu chung chuan cher dawk khawpin ngaihtuahna an hmang a nih hi. Keini ram hmangaih dan hi chu, khawpui daifem a huan changkang leh thlam ropui neih te, chumi tih changtlun nana sawrkar deptt bungrua pawhpen mai mai a ni. Heng hi ram hmangaih lemchanna leh ram tih thau tum lova, ram thau sawh hek na pawi tak a ni.


Kum 1980-90 chho khan, party pakhat chuan, an sawrkar chuan, chhungkaw tina sawrkar hnathawk dah vek leh khaw tin electrict eng pek vek an tiam a, hemi hnu hian kum 10 dang an sawrkar nawn leh bawk. Chhungtina sawrkar hnathawk dah chu sawiloh, kum 2017  thleng khan electric eng luh lohna khua 27 zet Mizoram ah a la awm a ni. Election manifesto te chu kan inziah that siak mai mai a lawm an la  ti sam et zui anih kha.


Party pakhat leh chu, hun rei tak an sawrkar loh hnuin, an sawrkar thut mai a,  an hlim lutuk nge, thla ruk chhung zet chu inchibai nan hun an hmang a ni awm e.  Mizoram pawna hun tamtak hmangral thin an nih a vangin, hlimawm tak tur chu ani reng mai. An lo haw dawna an hotu pakhat thusawi an hlimpui em em pakhat hi han tarlang lawk ila,,, Ram hmangaih vangin zirna in chhunzawm thei lova, BA/MA ni  velo mah ula, khawvel degree ropui ber nationalist degree nei in ni.  In tan hna a lungngaih thlak dawn loh tih hria ula,  kan han sawrkar mah anga, thuneihna hmang-in ram chhung Bank te kan thuhnuaiah kan han dah anga... (an mitthla thui ngawtin a rinawm) Saptawng zirna LITTLE ENGLAND te siam in Foreign ah in duh thalin in zin tawh mai dawn a ni. In vai pawh hian thlawhna lian phur tawk lek in nia lawm. Nangni kan sipaite hian In leh lo indin hma chuan, keiniho hian kan din khalh dawn lo che u a ni etc etc Heng thusawi ropui leh ngaihnawm taktak te hian vawiin thlengin a tak ram a thleng ta lova, Sipaite  chhawmdawlna tur (Ex gratia) cheng singnga an dawn tur pawh sing thum chauh an la dawng a ni awm e.


BIHAR CHHANCHHUAKTU, NITISH KUMAR CHU.


Roreltu thalo an neih avangin Bihar state ah chuan mipui an rethei hle a, an chan chuan Maian chan pawh a tluk lo tih ang  mai a ni. A ram mipuite chu India state hrang hrangah vak darhin hnathawh tur an zawng a, heng thil hi an sawrkar (RJD kaihhruai CM Laloo Prasad Yadav) nikhua loh vang a ni ber. 


Kum 2004 a lo herchhuah chuan, Delhi Municipal Corporation hnuaia Engineer hnathawk thin, Hindu tlangval NITISH KUMAR chuan harh tharna a chang ta. A hnam pui  India state hrang hranga hna hnuaihnung tinreng thawk thinte chuan, an ram leh an hnam chu zahpuiin Gujarat leh Rajasthan etc mi an nih thu an inchhal ṭhin tih a hrechhuak ta. Tirhkohte Thitih bu Bung hnih thu ang mai khan, a thinlung chu chhun angin a nâ a ni ber mai. Chumi hnu chuan, engtin nge ka tih tak ang le,,, tiin Galilee mite ang khan Amah chu zawhna a inzawt ta. 


Nitish Kumara chuan, a hna aṭanga banna  thehlut in Bihar khawpui Patna chu Rail in a pan ta vang vang mai a ni.  Hetih lai hian, Bihar mipuite hian, mi huaisen leh hnam pasaltha in Bihar khawpui a lo lut mek  tih reng an hre lo. Nitish Kumar hian ram din thar leh siamthatna bulpui chu politics a ni tih a hrechiang hle a ni. Politics bultan nan JD (U) a zawm ta a ni. Lehkhathiam leh tum nei rana politics luhchilh a nih avangin theihtawp chhuahin a bei chho a ni bawk a,  kar lovah Party Gen Secretary a ni chho ta thuai a. Inthlan hmasa ber ah MLA niin, Minister a ni chho nghal ta mai a,  kum tam a kal hman lo. CM hial  a ni chho ta  a ni.  Nitish Kumar hian, ram leilung hausa tehchiamlo Bihar chu siamtha in India state hausa leh intodelh ber zingah a hlangkai ta mek a ni.


Bihar ah hian, corruption chu a vaiin a bo thei bik hauh lo. Nitish Kumar pawh hi mi famkim niin mi zawng zawng fak a ni bik chuang lo. Mahse tum mumal (Political Will) neiin ram a kaihruai a, thu mai ni lovin a tak in hna a thawk a ni. Kan ram hruaitute angin, sawrkar anga innghahna,,, Dikna chu Lupui kang ngailo angin,, tih vel te an sawi ve sek lova, miretheite kan VIP tih pawh an sawi chuang lo. Cheng nuai khat sem leh kum thum chhunga intodelh etc te sawi dum dum lovin theihtawp chhuahin hna an thawk a, tunah chuan, Kan ram ngeia Bihari tlangval ho pawh, hmuh tur awm lovin an ramah an nui ver ver ta hlawm a nih hmel e...


Keini erawh chuan, lengdangte chu, Lal lai pâr tlanin, min ngailo ten hlimin an leng  tih hla kan sak zel a la ngai ta a nih ber hi. ENG TIK AH TAK, KHAWVAR HMU VE ANG I MAW LE


CHAWNGPHUL SIH SAWM     ✍️  250

Comments

Popular Posts