INFIAMNA TAKAH KAN CHANGKANG LO

- ℋ.ℭ. Vanlalruata


Mizote tluka ‘reality show’ an tih mai uar uchuak hi hnamdang an awm lo mai awm mang e. Pro-fight te, icon/idol leh nula hmelţha leh pian nalh (miss) chi hrang hrang bakah hetiang lam reng reng hi kan bawh huam huam mai hlawm a. Kan uar lam uar tŭk mai kan nih rualin intihlăr hi kan tlin tawk a ni ber a, a tak ramah erawh chuan kan ropui lohzia a lo lang leh ţhin hi a zahthlak lai tak chu a ni.


Kan naupan lai khan fei khawh thui Lalruata chanchin kha an sawi ţhin a. Kan rual-ute’n an sawi dan chuan India rama fei khawh thui ber a ni chungin a endiktu vaihovin Punjabi-pa an duhsak zawk avangin India ai a awh thei ta lova, a fei khawh lai tak khan pelh phal loh rin kha a rap pel tiin an puh niin an sawi. Tak tak ni maw. Khatih hun lai kha infiamna lama hmasawnna ruhrel engmah kan neih hma a ni.


Tun hnu, mahse, infiamna kawnga hmasawnna ruhrel sawi tham kan la neih hma khan khawvel pum huapa inhneka tangkapui dawng pha Zoramthanga te (boxing ring pakhat pawh kan la neih hma), thalkah lama Olympics meuhva tel pha C. Lalremsanga kan lo nei tawh a. Heti taka football khelmuala phullem phah a nih hma khan Mizo tlangval ţhahnem tham tak chu India rama football club langsar ber berah an lo khel fer fur tawh zawk a. Kan ţhalaite rualawtin Aizawl Lammual a, “Khelmual ţha, khelmual ţha,” ti-a an duhna an lantir lai pawh khan club hrang hranga khel an awm reng tawh a ni.

Phullem kan phah nasa em em a, mimal inelna ang chi, tharum hmanna chi hrang hrang kan uar hle a. Kan uar dan erawh local cable television-te’n sum tuakna atana an hman leh mimal inphochhuaha intihlarna atan a ni a. Chumi atan chuan sumdawng hausa leh company-te sum an hmang ţangkai thiam viau. Infiamna pangngai – inhnek, inchai leh tunlai khawvela kut leh ke hmang ţangkaia inbeihna ang chi te, television-a chhuah atana kan uar bakah rit chawi intihsiakna pangngai ni chiah lo, pachak zawnna ang chite pawh kan uar em em a ni.


Kohhran huangchhung leh pawn ang reng deuhva intihlarna leh miin thlaraumi-ah min ngai rawh se ti-a mi tam thei ang ber hmuh tura ‘ze khelh’ chingho thiltih dan nen hian a khaikhin theih awm e. Mi aia ţawngţai ring, mi aia ‘Lalpa ropui ber rawh se’ ti-a rawl tawp tawpa au ang chi te, buara-ip sina khawlaia vah te, bingbilet leh a dang a tam mai. Kan kawmthlanga awm ţhin Pi Chemi’n, “Pathian ţhu sual an hmu ta emaw tih tura, mi ngawih ţhup lai a, ‘E khai’ tih vak zel mai,” a ti a mihlimho a kamkhat ang deuh kha an tam a ni.


Pathian thu kan sawi zozai te, biakin chhung, chhung inkhawm leh pawn lama kan ţawngţai zozai te, kan ze khelh, kan ţawng hriatloh leh maksak bakah inkulh hranga Pathian thu kan inhrilh te hi a tam tawh em em a. Piangthar zat hi he ramah hian chhinchhiahin vawng ta ila, ram pum chhiarpui nen a inthlau ngawt ang chu. Mizorama cheng let engemawzat hi piangthar kan neih zat a ni dawn miau a. A ropui lo em em a, ţhenkhat erawh chuan hetianga rik bung bung hi Pathian ngaihventute kalkhawmna tiin an ngaihlu em em thung. A phawvuak dik tak a ni i ti tawl mai teh ang.


Kohhrana kan ngaihdan leh pawm dan phâk tawk ang deuh hian infiamna lam kan buaipui ber chu lansarh duhna, television-a mi tam takin an thlir tur zawng hi a ni ber mai a. Lirthei ke lian pui pui leh rit deuh deuh inchawisiak te kha Olympic-ah chu sawi loh India ram pum infiamnaa inelna-ah an lo la telh hauh lo mai a. A teuh deuh professional boxing-ah pawh hetah chuan a vawi khatna atan an inhnek ve mai mai a, a hming pawh ‘pro-fight’ an vuah a ni awm asin. Pro-pastor tih nen chuan a inan loh hmel a. Thil lem mai mai a ni tih chu a chiang chho ta zel mai.


Thil tak tak, a tak ram lo lang ta chu hmanni lawka India hmarchhak state-te infiamna lama inelna sangah state 8 zingah 6-na kan ni pha ve ţawk kha a ni. Phullem phah tam chu sawi loh television ennawm atana hun leh tha kan sen tam tehlul nen infiamna-a inelna tak takah chuan engmah kan lo ni lo tih a lang leh ta. Kan aia infiamna lama hniam zawka kan ngaihte’n keini aiin tangkapui an la tam em em mai a, kein chu charau-ek kan thai a nih kha. Min tluk ngai reng reng lo, Arunachal Pradesh, Meghalaya leh Nagaland-te chuan min chhuk en ta a nih hi. Zah nachang hre tak hlawm i maw?


Cheng vaibelchhe tel sengin Thenzawl-ah golf course changkang tak din a ni a, golf-ah tangkapui kan hawn lo. Thenzawl golf course te saw intihhlimna hmun leh ennawm mai a nih laiin sum tam tak kan seng ringawt a, kan hmang ţangkai si lo. Heti mai maia kan kal chuan balu chunga ui bawk an sawi ang maiin kan tal nat poh leh kan hniam sat sat dawn tihna a ni mai. A tak taka kawng tin renga hmasawna, infiamna lamah pawh hma kan sawn a ngai a ni.


Mimal inelna (combat sports) lamah khawvel huapa thlen chang kan nei a, theihna pawh kan nei ni-a a lan lai hian phullem phah ringawt hi kan sorkar hian a buaipui ni mai hian a lang a. Sum ei tur a awm avanga helam hi tui mai mai kan nih phei chuan infiamna hmasawn tur lam a hawi lo ngawt ang. Thlai chin tur inkawhhmuh ang deuh hian kan theihna haichhuak thei tur zawnga kan theih tur chi lam inkawhhmuh leh rilru siam a hun tawh hle a. Chu lam hawi chuan ngaihtuahna siam a hun ta.


Engkim mai hi a huau huau zawng leh a ennawm zawngin kan kalpui a ni ta ber a. Thiamna hai chhuak tak taka, ramchhung state dangte nen inelna-a hlawhtlinna nei thei tur kan chher chhuak ta miah lo. Phullem kan phah chiam chiam hma, infiamna lama rulrel ţha kan neih hma pawh kan pha ta lo mai hi a lungchhiatthlak takzet a. Tun anga infiamna lama hmasawnna ruhrel kan neih ve tak nual hnu hian a tak rama Indian Olympic Association-in a pawm infiamna lama hmasawn hi kan mamawh ber chu a ni ta. Chumi lam hawi chuan ke pen a hun ta takzet a ni.

Comments

Popular Posts